مرگ مغزی با کما متفاوت است. در کما بیمار بیهوش؛ اما زنده است. مرگ مغزی زمانی رخ می دهد که خونرسانی به مغز متوقف می شود.
با این حال قسمت های دیگر بدن مانند قلب، کلیه و کبد کار می کنند؛ اما به تدریج این اندام ها نیز از کار خواهند افتاد. این وضعیت پس از حمله قلبی یا سکته مغزی رخ می دهد.
قلب همچنان به تپش ادامه می دهد؛ اما با کمک ونتیلاتور، اکسیژن به ریه ها می رسد. با وجود قلب تپنده و پوست گرم، فرد مرده است. از آنجایی که مغز کار نمی کند، اگر دستگاه تنفس مصنوعی خاموش باشد، فرد می میرد.
علائم مرگ مغزی چیست
برخی از علائم مرگ مغزی به شرح زیر است:
- مردمک ها به نور واکنشی ندارند.
- بیمار هیچ واکنشی نسبت به درد ندارد.
- زمانی که سطح چشم لمس می شود، چشم ها پلک نمی زنند (رفلکس قرنیه).
- هنگام حرکت سر، چشم ها حرکت نمی کنند (رفلکس اکولوسفالیک).
- زمانی که آب یخ به داخل گوش ریخته می شود، چشم ها حرکت نمی کنند (رفلکس وستیبولار).
- هنگام لمس پشت گلو، هیچ رفلکس تونیکی وجود ندارد.
- زمانی که ونتیلاتور خاموش است، فرد نفس نمی کشد.
- آزمایش الکتروانسفالوگرام فعالیت مغزی را نشان نمی دهد.
علت مرگ مغزی چیست
این مشکل زمانی رخ می دهد که خونرسانی یا اکسیژن رسانی به مغز متوقف می شود. چنین حالتی می تواند ناشی از چنین مواردی باشد:
ایست قلبی
زمانی که قلب دیگر تپشی ندارد، اکسیژن به مغز نمی رسد.
حمله قلبی
زمانی که جریان خون به قلب به طور ناگهانی مسدود می شود.
سکته مغزی
زمانی که خون رسانی به مغز قطع می شود.
لخته خون
انسداد در رگ خونی که جریان خون را در اطراف بدن مختل یا مسدود می کند. مرگ مغزی می تواند ناشی از چنین مواردی رخ دهد:
- ضربه شدید به سر
- خونریزی مغزی
- عفونت هایی مانند آنسفالیت
- تومور مغزی
مرگ مغزی چه تفاوتی با کما دارد؟
مرگ مغزی با سایر حالت های بیهوشی متفاوت است. به طور مثال کما شبیه به خواب عمیق است، با این تفاوت که هیچ عامل خارجی مغز را بیدار یا هوشیار نمی کند و همچنین فرد کاملا زنده است و امکان بهبودی او وجود دارد. این عارضه گاهی با کما اشتباه گرفته می شود؛ اما کاملا با یکدیگر تفاوت دارند.
بیماری که در کما قرار دارد، عملکردهای مغزی را از دست داده است؛ اما به ساقه مغزی آسیبی وارد نشده است، بیمار همچنان عملکردهای ضروری مانند ضربان قلب و امکان تنفس را دارد. بیمار در کما کاملا زنده است و با گذشت زمان تا حدودی بهبود پیدا می کند، در حالی که در مرگ مغزی فرد کاملا مرده است و با دستگاه تنفس دارد.
مرگ مغزی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک آزمایشاتی برای تشخیص آن انجام می دهد. آزمایشاتی که برای بیمار انجام می شود، بر اساس دستورالعمل های پزشکی کاملا معتبر و قانونی است.
آزمایش ها شامل معاینه بالینی است برای تشخیص این که فرد رفلکس مغزی ندارد و قادر نیست بدون دستگاه نفس بکشد. در برخی شرایط گاهی نیاز به انجام آزمایش های دیگر خواهد بود.
گاهی برخی از بیماران رفلکس هایی مانند انقباضات عضلانی دارند. رفلکس های نخاعی توسط تکانه های الکتریکی که در ستون فقرات باقی می مانند، رخ می دهد. چنین رفلکس هایی حتی اگر مغز مرده باشد نیز رخ می دهد.
آزمایشاتی که برای تشخیص این عارضه از سوی متخصص انجام می گیرد، به شرح زیر است:
- نوری به دو چشم تابانده می شود تا متوجه شوند که آیا چشم به نور واکنشی نشان می دهد یا خیر.
- از آنجایی که چشم حساس است با دستمالی نوازش می کنند تا متوجه شوند که آیا چشم واکنشی دارد یا خیر.
- پیشانی را فشار می دهند و بینی را نیشگون می گیرند تا متوجه شوند که آیا واکنشی وجود دارد یا خیر.
- آب سرد را وارد هر دو گوش می کنند تا ببینند که آیا باعث حرکت چشم ها می شود.
- لوله پلاستیکی نازک در نای قرار می گیرد تا متوجه شوند آیا باعث تهوع و سرفه می شود یا خیر.
- بیمار مدت کوتاهی از دستگاه جدا می شود تا متوجه شوند که آیا تلاشی برای نفس کشیدن می کند یا خیر.
مرگ مغزی زمانی تشخیص داده می شود که فرد به چنین آزمایش هایی واکنشی نداشته باشد. گاهی اوقات ممکن است اندام یا بالاتنه پس از مرگ مغزی حرکت کند، این حرکات رفلکس نخاعی هستند و اصلا مغز را درگیر نمی کنند.
مرگ مغزی و اهدا عضو
در برخی موارد فردی که دچار مرگ مغزی شده است، گاهی جزء افرادی است که می تواند اهدای عضو داشته باشد. اگر خانواده فرد تمایل برای اهدای عضو داشته باشند مرگ او اعلام خواهد شد؛ اما همچنان داروهایی که به حفظ اندام های داخلی کمک می کند برای فرد تجویز می شوند.
سپس فرد مرده تحت عمل جراحی برای خارج کردن اندام های زنده مانند کلیه قرار می گیرد. پس از اتمام عمل دستگاه تنفس مصنوعی خاموش می شود و مرگ او اعلام خواهد شد.
بدون دیدگاه