بدشکلی جمجمه نوزاد نوعی مشکل مادرزادی است و زمانی رخ می دهد که استخوان های جمجمه بسیار زود جوش می خورد. این عارضه در جمجمه کودکان قبل از تشکیل کامل مغز ایجاد می شود.
همانطور که مغز کودک رشد می کند، جمجمه به حالت بد شکلی تغییر خواهد کرد. در صورتی که این عارضه به موقع درمان شود، کودکان علائم دیگری را نیز تجربه نمی کنند.
آشنایی بیشتر با کرانیوسینوستوز
جمجمه نوزاد از چندین استخوان تشکیل شده که در کنار یکدیگر قرار می گیرند. بین استخوان های جمجمه نوزاد فضا یا شکافی وجود دارد.
این شکاف ها به جمجمه این امکان را می دهد تا مغز در حال رشد را در خود جای دهد. حال زمانی که استخوان های جمجمه در ابتدای تولد یا خیلی زود به یکدیگر جوش بخورد به عنوان بدشکلی جمجمه نوزاد شناخته می شود.
طی حدود دو سالگی این فضای بین استخوان های جمجمه پر می شود، در صورتی که این شکاف ها در نوزادی، قبل از رسیدن کودک به 2 سالگی رخ دهد، باعث بدشکلی جمجمه خواهد شد.
بیشتر بخوانید: افزایش فشار داخل جمجمه
بدشکلی جمجمه نوزاد چه مشکلاتی را به دنبال دارد؟
در قسمت هایی که استخوان ها زود به یکدیگر جوش می خورند، رشد سر کودک متوقف می شود. در ناحیه ای که شکاف ها به یکدیگر متصل نشده اند، سر کودک به رشد خود در آن ناحیه ادامه می دهد و در نهایت متوجه عدم تقارن یا بدشکلی سر نوزاد می شوید.
در بخش هایی از جمجمه که شکاف ها زود بسته می شود، مغز فضای کافی برای رشد ندارد، به دنبال چنین شرایطی نوزاد افزایش فشار در جمجمه را تجربه می کند.
آشنایی با انواع بدشکلی سر در نوزادان
انواع مختلف بدشکلی سر با توجه به ناحیه بسته شدن ناحیه شکاف وجود دارد که به شرح زیر است:
کرانیوسینوستوز ساژیتال
بر شکاف بالای سر تاثیر می گذارد، این دسته از کودکان معمولا سر باریک و بلندی دارند.
کرانیوسینوستوز کرونال
شکاف های کرونال از هر دو گوش تا بالای سر را درگیر می کند. این دسته از افراد ممکن است پیشانی صاف و همچنین سر پهنی داشته باشند.
کرانیوسینوستوز متوپیک
این مورد بر شکاف بالای بینی تا بالای پیشانی تاثیر می گذارد. نوزادان که دچار این نوع بد شکلی هستند سر مثلثی شکل دارند و برآمدگی در خط میانی پیشانی مشاهده می شود.
کرانیوسینوستوز لامبدوئید
این نوع نیز بر شکاف پشت سر تاثیر می گذارد. نوزادانی که مبتلا به نوع لامبدوئید هستند، در اغلب مواقع پشت سر صافی دارند.
بررسی علت بدشکلی جمجمه
خوشبختانه این عارضه شایع نیست. آمارها نشان می دهد که در انواع بدشکلی جمجمه در نوزادان، ساژیتال شایع ترین نوع این عارضه است.
در اغلب مواقع نمی توانند علت ایجاد این مشکل را در نوزادان شناسایی کنند. گاهی اوقات این عارضه به دلیل یک جهش ژن یا به دلایل شیوع خانوادگی رخ می دهد.
نارس بودن کودک نیز می تواند عامل دیگری در ایجاد بدشکلی جمجمه نوزاد باشد. علاوه بر این برخی از عوامل در بارداری می تواند خطر ابتلای نوزاد را به این بیماری افزایش دهد:
- داروهای باروری مانند کلومیفن سیترات
- ابتلا مادر به بیماری تیروئید
آشنایی با علائم
از علائم اولیه کرانیوسینوستوز، بد شکلی جمجمه است. در صورت درمان زودهنگام، ممکن است در ادامه علائم دیگری نداشته باشند. دیگر علائم این عارضه چنین مواردی است:
- برآمدگی استخوانی کوچک و سفت که روی سر نوزاد قابل لمس است.
- چهره ناهموار یا نامتقارن به نظر می رسد.
- هیچ نقطه نرمی یا فونتانل روی سر نوزاد وجود ندارد.
عوارض بدشکلی جمجمه نوزاد
در صورت عدم درمان، فشار داخل جمجمه می تواند باعث ایجاد چنین مواردی شود:
- تاخیر در رشد
- تشنج در کودکان
- اختلالات بینایی مانند استرابیسم یا سایر اختلالات
- مشکلات تنفسی (به ویژه اگر با سایر ناهنجاری های استخوانی صورت همراه باشد)
- ناهنجاری های سر یا صورت
- عدم اعتماد به نفس به دلیل ظاهر نامتقارن
نحوه تشخیص چگونه است؟
زمانی که به پزشک مراجعه می کنید با لمس برجستگی هایی که نشان می دهد شکاف ها بسته شده اند و اندازه گیری دور سر می تواند این عارضه را تشخیص دهد.
همچنین در صورتی که دور سر نوزاد آنطور که باید رشد نداشته باشد، کرانیوسینوستوز مورد بررسی قرار می گیرد. دلایل دیگری نیز در عدم رشد سر کودک وجود دارد و این مورد تنها یک دلیل احتمالی است.
پزشک برای تایید تشخیص خود موارد دیگری مانند تصویربرداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن را توصیه می کند.
بدشکلی جمجمه نوزادان چه درمانی دارد؟
درمان این عارضه بسته به شدت و علائم نوزاد متفاوت است. راهکارهای درمانی احتمالی به شرح زیر است:
استفاده از کلاه مخصوص
در صورتی که این عارضه خفیف باشد، کلاه های مخصوص برای درمان به کودک داده می شود. استفاده از آن به مرور زمان شکل جمجمه را تغییر خواهد داد.
عمل جراحی
بسیاری از نوزادان برای تغییر شکل یا کاهش فشار داخل جمجمه، رشد مغز و… نیاز به انجام عمل جراحی دارند. در ادامه برخی از کودکان نیاز به درمان حمایتی دیگر مانند گفتار درمانی برای بازگشت به عملکرد و فعالیت های طبیعی دارند.
مطالب مرتبط: مواد غذایی مفید برای رشد مغزی کودکان
چگونه می توان از این عارضه جلوگیری کرد؟
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری بدشکلی در جمجمه وجود ندارد. با انجام آزمایش های ژنی قبل از تولد ممکن است برخی از جهش های ژنی که می تواند منجر به عارضه شود را شناسایی کرد.
به طور کلی با در نظر داشتن هر یک از این موارد، احتمال به دنیا آمدن یک نوزاد سالم افزایش می یابد:
- برنامه ریزی برای ویزیت های مراقبتی طی بارداری
- گفتگو با پزشک در رابطه با عوامل خطرساز از جمله خطرات مرتبط با داروهای باروری یا بیماری تیروئید
- مصرف ویتامین های مهم بارداری یا سایر مکمل های مورد نیاز طبق دستور
بیماری های مرتبط با بدشکلی جمجمه نوزادان
برخی از نوزادان مبتلا به این بیماری، دچار سندرم ژنتیکی نیز هستند. برخی از سندرم های ژنتیکی در ایجاد بدشکلی جمجمه و سایر ناهنجاری ها نقش دارد که به شرح زیر است:
- سندرم آپرت
- سندرم کارپنتر
- سندرم کروزون
- سندرم فایفر
- سندرم Saethre-Chotzen
بدون دیدگاه