منظور از فلج خواب یا بختک از دست دادن موقت عملکرد عضلانی هنگام خواب است. اگر این حالت را تجربه کرده باشید، متوجه ترسناک بودن آن شده اید؛ اما مشکلی برای سلامتی شما ایجاد نمی کند.
با کنترل استرس، بهبود الگوی خواب و درمان بیماری های زمینه ای می توانید به کنترل این عارضه کمک کنید. این وضعیت رایجی است که در بین 5 تا 40 درصد از افراد چنین حالتی را تجربه می شود.
در این حالت فرد نمی تواند صحبت کند و فشاری روی سینه خود احساس می کند، در حالی که حواس و هوشیاری فعالی دارد.
فلج خواب چیست و چگونه رخ می دهد؟
هنگام خوابیدن بدن شل می شود و ماهیچه های ارادی حرکتی ندارد. این حالت به جلوگیری از آسیب رساندن خود هنگامی که خواب می بینید، کمک می کند.
زمانی که فرد در این حالت بی حرکت از خواب بیدار می شود و هوشیار است، به عنوان فلج خواب یا بختک شناخته می شود. این عارضه بین زمان بیداری و خواب رخ می دهد. افراد ممکن است توهمات هیپنو پمپی یا هیپناگوژیک را تجربه کنند.
این حالت شرایط تهدید کننده ای نیست؛ اما می تواند منجر به اضطراب شود. در اغلب مواقع افراد در نوجوانی به آن دچار می شوند و در دهه 20 و 30 سالگی مجدد آن را تجربه می کنند.
بختک چه علائمی دارد؟
همانطور که گفتیم فلج خواب وضعیتی اورژانسی نیست، آشنایی با علائم می تواند به آرامش شما هنگام رخ دادن این عارضه کمک کند.
شایع ترین نشانه ای که بیماران گزارش می دهد ناتوانی در صحبت یا حرکت کردن است. طول مدت این حالت می تواند از چند ثانیه تا دو دقیقه ادامه داشته باشد. همچنین ممکن است چنین حالت هایی را نیز تجربه کنید:
- احساس می کنید که چیزی شما را به سمت پایین هل می دهد.
- احساس ترس دارید.
- احساس می کنید کسی یا چیزی در اتاق وجود دارد.
همچنین برخی هیپناگوژیک و هیپنوپامپیک را به عنوان توهم در حین، قبل یا بعد از خواب گزارش می دهند.
از دیگر علائم احتمالی می توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- سردرد و درد عضلانی
- عدم توانایی برای صحبت کردن
- احساس توهم
- احساس فشار روی قفسه سینه
- مشکل در تنفس
- تعریق
علت فلج خواب چیست
علت دقیق ایجاد این عارضه مشخص نیست، ممکن است خود به خود رخ یا به دلیل برخی از بیماری های زمینه ای رخ دهد:
- فشار خون بالا
- مشکلات سلامت روان به خصوص اختلال اضطراب و استرس
- آپنه انسداد خواب
- نارکولپسی (یک مشکل مغزی است که باعث خواب آلودگی شدید در طول روز می شود، حتی زمانی که خواب کافی داشته اید)
- مصرف الکل و مواد
همچنین ممکن است با چنین مواردی نیز مرتبط باشد:
- عدم خواب کافی
- الگوی خواب نامنظم
- سابقه خانوادگی
- به پشت خوابیدن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فلج خواب یا بختک به صورت مکرر رخ می دهد و به همین دلیل احساس اضطراب و خستگی دارید، باید به پزشک مراجعه کنید. اما به طور کلی این حالت مشکلی برای سلامتی شما ایجاد نمی کند.
چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک در خصوص علائمی که دارید از شما سوال می کند. این عارضه برای تشخیص نیازی به آزمایش ندارد، تنها با علائمی که برای پزشک توضیح می دهید، این بیماری را تشخیص خواهید داد.
تنها اگر مشکوک به بیمار های دیگر مانند نارکولپسی شود، انجام آزمایش مطالعه خواب (پلی سومنوگرافی) را به شما توصیه می کند.
خوابیدن ناگهانی در طول روز می تواند نشانه ای از بیماری نارکولپسی باشد. این اختلال مغزی نادر باعث می شود که بیمار در زمان غیر منتظره یا نامناسب بخوابد و کنترل عضلات خود را از دست بدهد. اگر بیمار دچار استرس و اضطراب باشد، نیاز به درمان خواهد داشت.
روش های درمانی و پیشگیری
درمان قطعی و مشخصی برای رفع این عارضه وجود ندارد؛ اما کنترل استرس و برنامه خواب منظم می تواند احتمال بختک را کاهش دهد. روش های درمان و جلوگیری از این عارضه به شرح زیر است:
- باید 6 تا 8 ساعت در طی شبانه روز بخوابید.
- زمان خواب و بیداری باید ثابت باشد.
- در اتاقی تاریک و با دمای مطلوب بخوابید و استراحت کنید.
- تمرینات ورزشی روزانه انجام دهید؛ اما قبل از ساعت خواب باشد.
- از مصرف عصرانه سنگین یا خوردن غذای سنگین دو ساعت قبل از خواب خودداری کنید.
- نوشیدنی های حاوی الکل و کافئین دار مصرف نکنید.
- هر تکنیکی که به کاهش استرس شما کمک می کند انجام دهید.
- اگر به پشت می خوابید توصیه می شود، حالت های دیگر خوابیدن را نیز امتحان کنید. محققین اینطور می گویند که به پشت خوابیدن و بختک تا حدی به یکدیگر مرتبط اند.
- قبل از خوابیدن مطالعه کنید، دوش بگیرید یا موسیقی آرامش بخش گوش کنید.
- باید عوامل حواس پرتی را مانند استفاده از تلفن همراه را کاهش دهید.
چگونه از خواب بیدار شویم؟
با وجود اینکه این حالت ترسناک است؛ اما شما پس از چند ثانیه به طور طبیعی از خواب بیدار می شوید و این حالت پس از گذشت مدتی رفع خواهد خواهد. هیچ راهکاری وجود ندارد که بتوانید خود را به اجبار از حالت فلج خواب خارج کنید.
فلج خواب یا بختک چه زمانی رخ می دهد؟
این عارضه معمولا طی دو زمان ایجاد می شود، یک مورد در زمانی که در حال خوابیدن هستید، مورد دیگر زمانی است که از خواب بیدار می شوید، چنین حالتی رخ می دهد.
بدون دیدگاه