کیفوز چیست و چگونه درمان می شود 

منظور از کیفوز نوعی اختلال در ستون فقرات است که منجر به انحنای بیش از حد ستون فقرات و گردن در قسمت بالای کمر می شود.

امکان ایجاد کیفوز در هر سنی وجود دارد؛ اما در نوجوانان بسیار شایع تر است. معمولا این عارضه مشکل خاصی ایجاد نمی کند و همچنین نیازی به درمان ندارد.

گاهی برای کنترل مشکل توصیه به استفاده از بریس یا انجام تمرینات ورزشی برای بهبود وضعیت بدن و همچنین تقویت ستون فقرات می کنند.

با این حال این مورد لازم به ذکر است که این عارضه در موارد شدید می تواند بسیار دردناک باشد، تغییر قابل توجهی در ستون فقرات ایجاد کند و حتی منجر به مشکلات تنفسی نیز بشود.

گاهی برخی از بیماران مبتلا به کیفوز شدید ممکن است برای کاهش انحنای بیش از حد ستون فقرات و بهبود علائم خود نیاز به عمل جراحی داشته باشند.

بیشتر بخوانید: اسپوندیلیت انکیلوزان

چه علائمی ایجاد می کند

از علائم اولیه این عارضه یک انحنای رو به جلو و قابل مشاهده در قسمت بالای ستون فقرات است. این حالت باعث می شود که قسمت بالای کمر خمیده به نظر برسد و شانه ها نیز به سمت جلو گرد شوند.

اگر این عارضه به صورت خفیف باشد، انحنای ایجاد شده چندان مشخص نیست. در حالی که در برخی به طوری است که به گویی فرد به سمت جلو خم شده است.

از دیگر علائم احتمالی که گاهی همراه با این بیماری رخ می دهد به شرح زیر است:

• کمردرد
• سفتی در قسمت بالای کمر
• گرد شدن کمر
• سفتی همسترینگ

معمولا پزشکان شکستگی های مهره های کمر را در حدود 40 درصد از افراد مبتلا به کیفوز شدید تشخیص می دهد. هر شکستگی فشاری مهره زاویه انحنا را افزایش می دهد.

چه افرادی مبتلا به این عارضه می شوند؟

پزشکان علت دقیق اینکه چرا برخی از افراد مبتلا به این عارضه شده اند را نمی دانند، تنها طبق آمارها متوجه شده اند که این وضعیت در این دسته از افراد شایع تر است:

• نوجوانان
• خانم ها
• افراد بالای 40 سال

لازم به ذکر است که کیفوز از نوع شوئرمن در آقایان بسیار شایع تر است و در مقایسه با خانم ها، آقایان دو برابر مبتلا به این نوع از عارضه می شوند. پزشکان بیشتر موارد را در سنین 13 تا 16 سالگی تشخیص می دهند.

کیفوز مرتبط با افزایش سن تنها افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد به خصوص افرادی که پوکی استخوان مبتلا هستند.

خانم های مسن تر بیشتر احتمال دارد که پس از یائسگی به پوکی استخوان مبتلا شوند؛ زیرا سطح پایین استروژن این بیماری را تشدید می کند.

علت ایجاد این عارضه

این عارضه می تواند به صورت مادرزادی یا به دلایل اکتسابی رخ داده باشد. موارد احتمالی که باعث بروز این حالت می شود به شرح زیر است:

• مشکلات متابولیک
• مشکلات عصبی عضلانی
• بیماری استخوان شکننده
• اسپینا بیفیدا

چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک با انجام معاینات فیزیکی این عارضه را تشخیص می دهد و از بیمار می خواهد که تمرینات یا حرکات کششی را انجام دهد تا تعادل و دامنه حرکتی را مورد ارزیابی قرار دهد.

یکی دیگر از آزمایشات رایجی که انجام می گیرد به این صورت که فرد باید روی یک سطحی صاف دراز بکشد تا معاینات انجام گیرد.

در صورتی که ستون فقرات صاف شود، نشانه انعطاف پذیر بودن آن بوده و مشکل ساختاری در ستون فقرات رخ نداده است.

اگر ستون فقرات به صورت خمیده باقی بماند، به دلیل شکل ساختاری آن است. اگر طی معاینات شواهدی از انعطاف ناپذیر بودن آن پیدا کنند، برای بررسی ساختار ستون فقرات عکسبرداری با اشعه ایکس یا ام آر آی انجام می دهند.

در موارد شدیدتر ممکن است پزشک لازم بداند که بیمار آزمایش های دیگری مانند آزمایش خون و بررسی عملکرد ریه را نیز انجام دهد.

کیفوز چه درمانی دارد؟

درمان بسته به شدت انحنا و نوع آن متفاوت است.

راهکارهای درمانی غیر جراحی

در نوع وضعیتی، درمان غیر جراحی به جلوگیری از بدتر شدن ظاهر انحنا کمک می کند. اگر انحنا کمتر از 75-70 درجه باشد، راهکارهای غیر جراحی به رفع نوع شوئرمن کمک می کند.

از راهکارهای درمانی غیرجراحی می توان به چنین مواردی اشاره کرد:

تحت نظر داشتن شرایط بیمار

اگر پزشک مشکل شما را خفیف بداند ممکن است پیشنهاد کند منتظر بمانید تا متوجه شود که آیا منحنی پیشرفت می کند یا خیر. اگر انحنای ایجاد شده همراه با علائم دیگری نباشد، ممکن است نیاز به درمان بیشتری نیست.

فیزیوتراپی

این راهکار درمانی شامل تمرینات خاصی است که عضلات کمر و مرکزی را تقویت کرده و به بهبود وضعیت بدن بیمار کمک می کند.

استفاده از بریس

در برخی موارد کیفوز شوئرمن، اگر ستون فقرات در حال رشد باشد پزشک بریس ستون فقرات را پیشنهاد خواهد کرد. بریس ستون فقرات از کمر حمایت کرده و به رشد معمولی ستون فقرات کمک می کند و از انحنای بیشتر نیز جلوگیری خواهد کرد.

رفع بیماری های زمینه ای

اگر فردی مبتلا به پوکی استخوان یا بیماری دیگری است که منجر به تغییر شکل ستون فقرات شده، درمان اختلال زمینه ای مانع از پیشرفت انحنا می شود.

در صورتی که این عارضه زود تشخیص داده شود، قابل درمان خواهد بود. ممکن است مکمل های ویتامین D، هورمون درمانی و… را توصیه کنند.

درمان جراحی

معمولا جراحی برای افراد مبتلا به کیفوز مادرزادی یا موارد شدید کیفوز شوئرمن موثر واقع می شود. هدف از جراحی این عارضه، کاهش انحنای ستون فقرات و علائمی مانند درد است.

عوارض کیفوز

در صورتی که این بیماری به صورت شدید رخ دهد، عوارضی را به دنبال خواهد داشت:

• انحنای برگشت ناپذیر در ناحیه کمر
• مشکلات قلبی
• مشکلات تنفسی
• کمردرد مداوم
• کاهش کیفیت زندگی

علاوه بر این، این بیماری طناب نخاعی را تحت فشار قرار می دهد و باعث ایجاد مشکلاتی در قسمت پایین بدن می شود که به چنین صورت نمایان خواهد شد:

• ضعف یا بی حسی در پا و بازوها
• از دست دادن کنترل مثانه
• مشکل تعادل

راهکارهایی برای جلوگیری از کیفوز

همیشه نمی توان از این بیماری پیشگیری کرد. با این حال ممکن است با حفظ وضعیت بدنی مناسب و تقویت ناحیه کمر، احتمال ایجاد این عارضه را کاهش داد. نکات دیگری که به جلوگیری از این بیماری کمک می کند به شرح زیر است:

• انجام تمرینات ورزشی منظم جهت تقویت عضلات کمر
• خودداری از خم شدن
• ایجاد فضای ارگونومیک در محل کار
• استفاده از صندلی های استاندارد برای نشستن در وضعیت صحیح
• مصرف کلسیم و ویتامین D کافی برای حفظ استحکام استخوان
• خودداری از مصرف دخانیات به دلیل افزایش خطر شکستگی استخوان
• کاهش یا خودداری از مصرف الکل

کیفوز گردن

این نوع از کیفوز نادر است که ستون فقرات گردن را تحت تاثیر قرار می دهد و در واقع در بالای ستون فقرات تاثیر می گذارد.

این عارضه منجر به انحنای گردن به سمت جلو می شود و باعث مشکل قابل توجهی خواهد شد. از آنجایی که این بیماری نخاع را تحت فشار قرار می دهد ممکن است مشکلات حسی و حرکتی را تجربه کنید.

از علل کیفوز گردن می توان به چنین مواردی اشاره کرد:

• مشکلات رشدی در ستون فقرات
• آسیب به ستون فقرات گردن
• روماتیسم مفصلی
• پوکی استخوان
• اسپوندیلوز
• سرطان
• نوروفیبروماتوز
• عفونت
• بیماری پاژه

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که انحنای قابل توجهی در ستون فقرات مشاهده می کنید یا احساس سفتی و درد مداوم دارید، باید به متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات مراجعه کنید.

این عارضه همیشه نیازی به درمان ندارد؛ زیرا تغییرات دائمی در استخوان ها ایجاد نمی کند. تمرینات بدنی می تواند به کاهش منحنی کمک کند.

برای نوعی که به صورت مادرزادی رخ می دهد یا مرتبط با سن است، درمان تنها در صورتی موفقیت آمیز است که در اوایل دوره بیماری درمان شود.

همچنین لازم به ذکر است که اگر علائمی مانند بی حسی، ضعف، گزگز یا بی اختیاری در روده یا مثانه داشتید، باید اورژانسی به پزشک مراجعه کنید.