علت و درمان سردرد خوشه ای

سردرد خوشه ای باعث درد شدید و یک طرفه می شود که تا هشت بار طی روز رخ می دهد و در دوره های چند هفته تا چند ماهه ادامه دارد.

این حملات مکرر به عنوان دوره های خوشه ای شناخته می شود و بیشتر افراد 20 تا 40 ساله را تحت تاثیر قرار می دهد.

در طی دوره بهبودی بیمار هیچ سردردی را برای ماه ها و حتی سال ها تجربه نمی کند. خوشبختانه سردرد خوشه ای نادر است و مورد تهدید کننده ای نیست. 

راهکارهای درمانی، از جمله مصرف داروهای تجویز شده از سوی پزشک، حملات ناشی از سردرد خوشه ای را کوتاه تر و کمتر می کند.

سردرد خوشه ای چه علائمی دارد؟

از علائم رایج این سردرد می توان به چنین مواردی اشاره کرد:

• احساس درد در پشت یا اطراف چشم؛ اما امکان سرایت درد به سایر نواحی صورت، سر و گردن وجود دارد.
• درد یک طرفه
• بی قراری
• قرمزی چشم در سمت آسیب دیده
• اشک بیش از حد در چشم
• گرفتگی یا آبریزش بینی در قسمت آسیب دیده
• رنگ پریدگی یا قرمز شدن صورت
• تورم اطراف چشم در سمت آسیب دیده
• افتادگی پلک در قسمت آسیب دیده

افراد مبتلا به سردرد خوشه ای به دلیل بی قراری حرکت می کنند، می نشینند و تکان می خورند. برخی از علائم شبیه به میگرن از جمله حساسیت به نور و صدا که معمولا در یک طرف احساس می شود.

ویژگی سردرد خوشه ای

یک دوره سردرد خوشه ای معمولا از چند هفته تا چند ماه طول می کشد. گاهی زمان شروع و مدت هر دوره، از دوره ای به دوره دیگر شبیه است. 

به طور مثال دوره های سردرد خوشه ای ممکن است به صورت فصلی مانند هر بهار یا هر پاییز رخ دهد.

اکثر افراد سردرد خوشه ای اپیزودیک دارند که به مدت یک هفته تا حتی یک سال در برخی از افراد ادامه دارد و به دنبال آن یک دوره بهبودی 12 ماهه را تا شروع دوره بعدی تجربه می کنند.

سردرد خوشه ای مزمن گاهی تا یک سال ادامه دارد یا اینکه دوره های بهبودی تنها کمتر از یک ماه است در طول یک دوره سردرد خوشه ای چنین علائمی وجود دارد:

• سردرد معمولا هر روز و گاهی چندین بار طی روز رخ می دهد.
• حملات سردرد خوشه ای از 15 دقیقه تا سه ساعت ادامه دارد.
• حملات اغلب هر روز در زمان مشخصی رخ می دهد.
• بیشتر حملات را بیماران هنگام شب، 1 تا 2 ساعت پس از رفتن به رختخواب تجربه می کنند.
• افراد پس از حملات، دردی ندارند؛ اما احساس خستگی می‌کنند.

علت ایجاد سردرد خوشه ای

علت دقیق این نوع سردرد مشخص نیست؛ اما الگوهای سردرد نشان می دهد که هیپوتالاموس در ایجاد سردرد نقش دارد. 

برخلاف سردرد میگرنی و سردرد تنشی، این نوع سردرد معمولا به دلیل محرک هایی مانند برخی از غذاها، تغییراتی هورمونی یا استرس ایجاد نمی شود.

نکته مهمی که وجود دارد، نوشیدن الکل به سرعت بخشیدن ایجاد سردرد خوشه ای کمک می کند. به همین دلیل به افراد مبتلا توصیه می شود از مصرف الکل در شروع یک دوره به شدت خودداری کنند.

سایر محرک های احتمالی که شامل استفاده از داروهایی مانند نیتروگلیسیرین برای بیماری‌ های قلبی می شود، می تواند در ایجاد این نوع سردرد نقش داشته باشد.

عوامل خطرساز در ایجاد سردرد خوشه ای

عواملی که خطر ابتلا به این نوع سردرد را افزایش می دهد به شرح زیر است:

جنسیت

آقایان بیشتر در معرض آن قرار دارند.

سن

اکثر افراد 20 تا 50 ساله بیشتر دچار این عارضه می شوند، با این حال امکان ایجاد آن در هر فردی با هر سنی وجود دارد.

مصرف سیگار

اغلب افرادی که دچار این نوع سردرد می شوند، معمولا سیگاری هستند؛ اما با این حال ترک سیگار کمکی به درمان سردرد نمی کند.

مصرف الکل

اگر سردرد خوشه ای دارید، نوشیدن الکل در طول سردرد خطر حمله دوره را افزایش می دهد.

سابقه خانوادگی

داشتن سابقه خانوادگی، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.

نحوه تشخیص سردرد خوشه ای چگونه است؟

برای تشخیص حتما باید به متخصص مغز و اعصاب در سعادت آباد برای بررسی مراجعه کنید. در صورت نیاز شما را به متخصصین دیگر از جمله فوق تخصص درد ارجاع می دهند. 

برای تشخیص و علت ایجاد این عارضه ممکن است نیاز به ام آر آی یا سی تی اسکن داشته باشید.

راهکارهای درمانی سردرد خوشه ای

متاسفانه هیچ درمانی برای این نوع سردرد وجود ندارد؛ اما راهکارهایی در نظر گرفته شده است که می توان به تسکین درد و کنترل آن کمک کرد، این موارد به شرح زیر است:

درمانی برای توقف حملات

معمولا قبل از اینکه برای درمان به پزشک مراجعه کنید، سردرد بهبود پیدا می کند. در صورتی که به موقع برای درمان به پزشک مراجعه کنید، چندین راهکار برای درمان سردرد در نظر گرفته خواهد شد.

بنا به تشخیص پزشک داروهای تزریقی یا اسپری بینی جهت کنترل سردرد تجویز می شود. همچنین ممکن است از طریق ماسک اکسیژن نیز تجویز شود. برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله علت و درمان درد سمت راست سر را مطالعه کنید.

دارو برای افزایش بهبود کیفیت زندگی

داروهای تجویزی از سوی پزشک چرخه سردرد را کوتاه و تعداد دفعات آن را کمتر خواهد کرد. 

داروهای مسدود کننده کانال کلسیم، وراپامیل، لیتیوم کربنات، ملاتونین و… از داروهای کمک کننده برای بهبود این سردرد هستند. 

گزینه های درمانی دیگر

جراحان عمل هایی را برای سردرد خوشه ای امتحان کرده اند؛ اما موفق به جلوگیری از آن نشده اند. 

در حال حاضر در حال انجام تحقیقاتی هستند تا متوجه شوند چه راهکارهایی در کنترل این نوع سردرد نتیجه مثبتی را به همراه دارد.

یکی از گزینه های درمانی که نتایج موثری را نیز به همراه دارد، تحریک الکتریکی از طریق گردن است. 

نوع دیگر به این صورت است که با قرار دادن ابزار مورد نیاز از طریق لثه بالایی تحریک را انجام می دهند.