تومور مغزی، توده یا رشد سلول های غیر طبیعی در مغز است. انواع مختلفی از تومور های مغزی وجود دارد. برخی از تومورهای مغزی غیر سرطانی یا خوش خیم و برخی از تومورهای مغزی سرطانی یا بدخیم هستند.
یکی از پر خطر ترین بیماری ها و پر خطر ترین سرطان ها، سرطان مغز است. شاید کمتر اسم آن به گوشتان خورده باشد. عموما این نوع سرطان از سلول های درون مغز تشکیل می شود. این سلول های سرطانی به صورت توده ای در بافت مغز رشد می کنند.
تومور های مغزی می توانند از مغز (تومورهای مغزی اولیه) یا از قسمت های دیگر بدن شروع شوند که به عنوان تومور مغزی ثانویه (متاستاتیک) به مغز گسترش پیدا می کند. بسیار نادر است که این سرطان از سرطان های دیگر در بدن نشات بگیرد و در مغز منتشر شود.
سرعت رشد تومور مغزی می تواند متفاوت باشد. در حقیقت سرعت رشد و همچنین محل تومور مغزی تعیین می کند که چگونه به عملکرد سیستم عصبی تاثیر بگذارد. گزینه های درمانی تومور مغزی به نوع تومور مغزی، اندازه و محل آن بستگی دارد.
آشنایی با انواع تومورهای مغزی
تومورهای مغزی اولیه
تومورهای مغزی اولیه از مغز منشا می گیرد. این دسته از تومورها می توانند از این طریق ایجاد شوند:
سلول های مغز
سلول های عصبی
غدد
تومورهای اولیه می توانند خوش خیم یا سرطانی باشند. در بزرگسالان شایع ترین انواع آن گلیوما و مننژیوم هستند. به طور کلی انواع تومورهای مغزی به شرح زیر است:
- نوروم آکوستیک
- آستروسیتوم
- متاستازهای مغزی
- کارسینوم شبکه کوروئید
- کرانیوفارنژیوم
- تومورهای جنینی
- اپاندیمونا
- گلیوبلاستوما
- گلیوما
- مدولوبلاستوما
- مننژیوم
- الیگودندروگلیوما
- تومورهای مغزی کودکان
- پینئوبلاستوما
- تومورهای هیپوفیز
تومور مغزی چه علائمی دارد؟
علائم تومور مغزی برای هر فرد متفاوت است و به اندازه، محل و سرعت رشد تومور مغزی بستگی دارد. به طور کلی نشانه هایی که ناشی از این بیماری در افراد ایجاد می شود به شرح زیر است:
- شروع جدید یا تغییر در الگوی سردرد
- افزایش شدت تدریجی سردرد
- حالت تهوع و استفراغ بدون دلیل
- مشکلات بینایی مانند تاری دید، دوبینی یا از دست دادن دید محیطی
- از دست دادن تدریجی حس یا حرکت در بازو یا پا
- مشکل در تعادل
- مشکلات گفتاری
- احساس خستگی
- سردرگمی در مسائل روزمره
- مشکل در تصمیم گیری
- تغییرات شخصیتی و رفتاری
- تشنج (به خصوص در افرادی که سابقه تشنج ندارند)
- مشکلات شنوایی
- احساس سرگیجه و گیج بودن
- لزرش دست ها
- اختلال در راه رفتن و حفظ تعادل
یکی دیگر از علائم ابتلا به سرطان زنگ گوش است. زنگ گوش در صورتی که بعد از مدت کوتاهی از بین برود طبیعی است. در صورتی که زنگ گوش به صورت مداوم تکرار شود، احتمال بروز سرطان مغز وجود دارد. در هر صورت بعد از مداوم شدن زنگ گوش به سرعت به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
علائم تومور مغزی در کودکان
زمانی که کودکی دچار این بیماری می شود، باید فورا توسط متخصص مغز و اعصاب تشخیص داده شود. در ادامه علائم مهم و ضروری را برای شما ذکر خواهیم کرد تا در صورت بروز این موارد فورا به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- خواب آلودگی
- تغییرات بینایی، شنوایی یا گفتار
- تغییر شخصیتی
- مشکل در تعادل داشتن یا سرگیجه
- افزایش سایز سر
- تشنج
علت ایجاد تومور مغزی چیست؟
تومورهای مغزی که از خود مغز شروع می شوند
تومورهای اولیه مغز از خود مغز یا بافت های نزدیک به آن مانند غشای پوشاننده مغز (مننژ)، اعصاب جمجمه، غده هیپوفیز یا غده صنوبر منشا می گیرند.
تومورهای مغزی اولیه زمانی شروع می شوند که سلول های طبیعی تغییراتی (جهش) در DNA ایجاد می کنند. DNA دستورالعمل هایی دارد که به سلول می گوید چه کاری باید انجام دهد.
تغییرات جهشی باعث می شود که سلول ها به سرعت رشد کنند، تقسیم شوند و زمانی که سلول های سالم می میرند به زندگی خود ادامه دهند. در نتیجه توده ای از سلول های غیر طبیعی باعث ایجاد تشکیل تومور می شود.
در بزرگسالان تومورهای مغزی اولیه بسیار کمتر از تومورهای مغزی ثانویه ایجاد می شود، در این حالت سرطان از جای دیگری از بدن شروع شده و به مغز گسترش می یابد. 
بیشتر بخوانید: تومور مغزی پشت چشم
انواع مختلفی از تومورهای اولیه مغز وجود دارد. هر کدام نام خود را از نوع سلول های دیگری گرفته اند که این موارد به شرح زیر است:
- گلیوما
- مننژیوم
- نوروم آکوستیک
- آدنوم هیپوفیز
- مدولوبلاستوما
- تومورهای سلول زایا
- کرانیوفارنژیوم
سرطانی که از جای دیگر شروع می شود و به مغز سرایت می کند
تومورهای مغزی ثانویه (متاستاتیک) تومورهایی هستند که به دلیل سرطان ایجاد شده اند و از ابتدا از جای دیگر بدن شروع شده و سپس به مغز گسترش پیدا کرده اند (متاستاز).
تومورهای ثانویه مغزی در اغلب مواقع در افرادی رخ می دهد که سابقه بیماری سرطان دارند. در بزرگسالان، تومورهای ثانویه مغزی بسیار شایع تر از تومورهای مغزی اولیه هستند.
هر سرطانی ممکن است به مغز سرایت کند و منجر به سرطان مغز یا تومور شود؛ اما، انواع رایج آن به شرح زیر است:
- سرطان پستان
- سرطان روده بزرگ
- سرطان کلیه
- سرطان ریه
- ملانوما
عوامل خطرساز
در بیشتر افراد مبتلا به تومورهای مغزی اولیه، علت تومور مشخص نیست، با این حال پزشکان عواملی را مشخص کرده اند که ممکن است خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد، این موارد به شرح زیر است:
قرار گرفتن در معرض تشعشع
افرادی که در معرض نوعی تشعشع به نام پرتوهای یونیزان قرار می گیرند، خطر ابتلا به تومور مغزی افزایش پیدا می کند.
نمونه هایی از پرتوهای یونیزان شامل پرتو درمانی است که برای درمان سرطان و قرار گرفتن در معرض پرتوهای ناشی از بمب های اتمی استفاده می شود.
سابقه خانوادگی تومور مغزی
در افرادی که در خانواده های مبتلا به این بیماری هستند، خطر ابتلا به این بیماری افزایش پیدا می کند. 
تومور مغزی چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورتی که پزشک به این بیماری مشکوک شود، آزمایش های مختلفی را برای تشخیص دقیق در نظر می گیرد که این موارد به شرح زیر است:
معاینه عصبی
معاینه عصبی ممکن است شامل بررسی بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی، قدرت و عکس العمل های شما باشد.
در صورتی که مشکل در یک یا چند ناحیه وجود داشته باشد، سرنخ هایی را در مورد بخشی از مغز که ممکن است تحت تاثیر تومور مغزی باشد، نشان می دهد.
تست های تصویربرداری
MRI برای کمک به تشخیص تومورهای مغزی استفاده می شود. گاهی اوقات تست های تصویربرداری دیگری در شرایط خاص توصیه می شود، مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET).
نمونه برداری از بافت غیر طبیعی (بیوپسی)
نمونه برداری را می توان به دو روش، با عمل جراحی و نوع دیگری را با سوزن نمونه برداری کرد. پزشک متخصص مغز و اعصاب در تهران با توجه به شرایط بیمار بهترین روش تشخیصی را در نظر خواهد گرفت.
تومور مغزی یا سرطان مغز چه درمانی دارد؟
درمان تومور مغزی به نوع، اندازه، محل تومور و همچنین سلامت کلی بیمار بستگی خواهد داشت.
عمل جراحی
اگر تومور در قسمتی قرار داشته باشد که برای عمل جراحی قابل دسترس است، جراح تلاش می کند تا جایی که امکان دارد، تومور مغزی را خارج کند.
برخی از تومورهای مغزی کوچک هستند و به راحتی از بافت مغز اطراف جدا می شوند که حذف کامل تومور را امکان پذیر می کند.
سایر تومورهای مغزی را نمی توان از بافت جدا کرد؛ زیرا، در نزدیکی نواحی حساس مغز قرار گرفته اند و عمل جراحی خطرناک می شود.
در این مواقع تا جایی که خطری بیمار را تهدید نمی کند، تومور برداشته می شود، حتی برداشتن بخشی از تومور ممکن است به کاهش علائم ناشی از آن کمک کند.
پرتو درمانی
در پرتو درمانی از پرتوهای پر انرژی مانند اشعه ایکس یا پروتون ها برای از بین بردن سلول های تومور استفاده می کنند.
پرتو درمان ممکن است به صورت خارج از بدن (تاپش پرتو خارجی) یا در برخی از مواقع نادر به صورت داخلی (براکی تراپی) انجام دهند.
رادیو سرجری
در رادیو سرجری از پرتوهای متعددی استفاده می کنند تا شکلی متمرکز از پرتو درمانی را برای از بین سلول های تومور در یک ناحیه بسیار کوچک انجام دهند.
شیمی درمانی
این روش برای از بین بردن سلول های تومور استفاده می شود. داروهای شیمی درمانی هم به صورت خوراکی و هم به صورت تزریقی است.
درمان دارویی هدفمند
طی این روش بر ناهنجاری های خاصی موجود در سلول سرطانی تمرکز می کنند. با مسدود شدن این ناهنجاری ها، درمان های دارویی هدفمند می تواند منجر به مرگ سلول های سرطانی شود.
آیا ابتلا به این بیماری سن خاصی دارد؟
خیر. ابتلا به سرطان مغزی در هر سنی ممکن است رخ دهد. در نظر داشته باشید انواعی از تومورهای مغزی وجود دارند که در کودکان مشاهده می شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر سردرد دارید و متوجه علائم عصبی دیگری مانند ضعف یا احساس عدم تعادل شده اید، همه این موارد علائم هشدار دهنده ای است که نیاز به بررسی توسط پزشک دارد. ممکن است این علائم ذکر شده نشانه تومور مغزی نباشد، اما نشانه ای است که باید فورا توسط پزشک تحت بررسی قرار بگیرد.
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان مغز
میزان بقای 5 ساله در افراد کمتر از 15 سال حدود 75 درصد، افراد 15 تا 39 ساله نزدیک به 72 درصد، برای افراد 40 ساله و بالاتر، 21 درصد است. کارشناسان آمار بقای نسبی تومور مغزی را هر 5 سال یک بار اندازه گیری می کنند تا میزان تقریبی طول عمر بیماران مبتلا به سرطان مغز مشخص شود.
بدون دیدگاه